Diş Taşı Neden Olur? - Nöbetçi Diş Kliniği

Diş taşı, ağız içindeki plak birikiminin zamanla mineralleşmesiyle oluşan sertleşmiş yapılardır. Diş taşı oluşumunun başlıca nedenleri şunlardır:

Yetersiz ağız hijyeni: Dişlerin ve diş eti çizgisinin düzenli ve doğru şekilde temizlenmemesi.
Plak birikimi: Ağızdaki yiyecek artıkları, tükürük ve bakterilerin birleşerek oluşturduğu yapışkan tabakanın temizlenmemesi.
Mineralleşme süreci: Tükürükteki kalsiyum ve fosfat gibi minerallerin plak ile birleşerek sertleşmesi.
Beslenme alışkanlıkları: Ekmek, makarna gibi nişastalı yiyecekler ve şekerli içeceklerin sık tüketilmesi.
Tükürük yapısı: Bazı kişilerin tükürüğündeki mineral içeriğinin yüksek olması.
Genetik faktörler: Bazı kişilerin diş taşı oluşumuna genetik yatkınlığı.
Sigara kullanımı: Tütün ürünlerinin ağız içi bakteriyel dengeyi bozması.
Diş dizilim bozuklukları: Çapraşık dişlerin temizliğinin zorlaşması ve plak birikimine uygun ortam oluşturması.
Diş fırçalama tekniği: Yanlış diş fırçalama tekniği kullanılması veya yetersiz süre fırçalama.
Diş ipi kullanmama: Diş aralarındaki plak birikiminin temizlenmemesi.
Düzenli diş hekimi kontrolü eksikliği: Profesyonel diş temizliği yaptırılmaması.

Diş taşı oluşumu sadece estetik bir sorun değil, aynı zamanda diş eti hastalıkları ve diş kaybına kadar ilerleyebilen ciddi ağız sağlığı sorunlarına yol açabilen bir durumdur.

Bu yazıda diş taşının neden oluştuğundan çocuklarda görülme nedenlerine, belirtilerinden hangi yiyeceklerin tetiklediğine, nasıl temizlendiğinden alınmazsa ne olacağına kadar merak ettiğiniz tüm detayları ele aldık. Ayrıca diş taşı nasıl temizlenir, diş taşı oluşumunu önlemek için neler yapılabilir ve sıkça sorulan soruların cevaplarını da bu rehberde bulacaksınız.

Diş Taşı Belirtileri Nelerdir?

Diş taşı oluştuğunda vücudumuz çeşitli belirtilerle bunu haber verir. Diş taşının başlıca belirtileri şunlardır:

Renk değişikliği: Dişlerin üzerinde sarı, bej veya kahverengi lekeler görülmesi.
Pürüzlü yüzey: Dişlere dokunulduğunda veya dil ile hissedildiğinde pürüzlü bir his.
Diş eti kızarıklığı: Diş taşı birikimi nedeniyle diş etlerinde kızarıklık ve şişlik.
Diş eti kanaması: Diş fırçalarken veya diş ipi kullanırken diş etlerinde kanama.
Diş eti çekilmesi: Diş etlerinin dişlerden uzaklaşması sonucu diş köklerinin görünür hale gelmesi.
Diş eti hassasiyeti: Diş etlerinde ağrı veya hassasiyet hissi.
Ağız kokusu: Bakterilerin çoğalması sonucu oluşan kötü nefes kokusu.
Diş aralarında boşluk hissi: Diş taşı birikimi (özellikle alt diş taşı) nedeniyle dişler arasında açıklık algısı.
Diş hassasiyeti: Sıcak, soğuk veya tatlı yiyecek ve içeceklere karşı artan hassasiyet.
Diş eti ceplerinin derinleşmesi: Diş ve diş eti arasındaki boşlukların artması.

Hangi Yiyecekler Diş Taşı (Tartar) Yapar?

Belirli yiyecek ve içecekler diş taşı oluşumunu hızlandırabilir veya artırabilir. Diş taşı oluşumuna katkıda bulunan başlıca yiyecek ve içecekler şunlardır:

Nişastalı yiyecekler: Ekmek, makarna, pirinç gibi nişasta içeriği yüksek besinler
Şekerli gıdalar: Şeker ve şekerli yiyecekler, ağızdaki bakterilerin çoğalmasını destekler
Asitli içecekler: Gazlı içecekler diş minesini aşındırarak plak tutunmasını kolaylaştırır
Şekerli içecekler: Tatlı çay, meyve suları ve şekerli kahve gibi içecekler
Yapışkan atıştırmalıklar: Kurutulmuş meyveler ve şekerlemeler gibi dişlere yapışan gıdalar
Alkollü içecekler: Ağız kuruluğuna neden olarak plak oluşumunu artırabilir
Kahve ve çay: Özellikle şekerli tüketildiklerinde leke ve plak oluşumunu artırır

Bu yiyecek ve içeceklerin tüketiminden sonra ağzın su ile çalkalanması veya mümkünse dişlerin fırçalanması, plak oluşumunu azaltmaya yardımcı olabilir.

Diş Taşı Nelere Yol Açar?

Diş taşının temizlenmemesi durumunda çeşitli ağız ve diş sağlığı sorunları ortaya çıkabilir:

Diş eti hastalıkları: Gingivitis (diş eti iltihabı) ve periodontitis gibi diş eti hastalıklarına yol açabilir
Diş eti kanaması: Diş fırçalama veya diş ipi kullanımı sırasında kanama görülebilir
Diş eti çekilmesi: Diş etlerinin dişlerden uzaklaşması sonucu diş köklerinin açığa çıkması
Diş hassasiyeti: Sıcak, soğuk veya tatlı gıdalara karşı hassasiyet gelişebilir
Diş çürükleri: Diş taşı, plakların korunmasına neden olarak çürük riskini artırır
Ağız kokusu (halitosis): Bakterilerin ürettiği kötü kokulu bileşikler ağız kokusuna neden olur
Dişlerde lekelenme: Sarı veya kahverengi lekeler oluşabilir
Estetik sorunlar: Dişlerin doğal beyaz görünümünü bozar
Diş kaybı: İleri vakalarda dişlerin sallanmasına ve kaybına yol açabilir
Sistemik sağlık sorunları: Ağız bakterilerinin kan dolaşımına karışmasıyla kalp ve damar hastalıkları riskini artırabilir

Bu nedenle düzenli diş hekimi kontrolleri ve profesyonel diş taşı temizliği yaptırmak büyük önem taşır.

Nasıl Diş Taşı Temizliği Yapılır?

Diş taşı temizliği, profesyonel bir diş hekimi tarafından yapılması gereken bir işlemdir. Temizlik işlemi şu şekilde gerçekleştirilir:

Ultrasonik cihazlar: Titreşim ve su akışı kullanarak diş taşı yumuşatılır ve diş yüzeyinden uzaklaştırılır.
El aletleri (kretuarlar): Ultrasonik cihazın ardından diş yüzeyindeki ince diş taşı artıklarını çıkarmak için kullanılır.
Polisaj işlemi: Temizlik sonrası dişlerin yüzeyi parlatılarak yeni plak oluşumunun engellenmesine yardımcı olunur.
Su ve hava spreyleri: İşlem sırasında ağız içi durulanarak temizlenen taş parçacıkları uzaklaştırılır.
Flor uygulaması: Bazı durumlarda diş hekimi, dişleri güçlendirmek için temizlik sonrası flor uygulayabilir.

İleri düzeyde diş taşı birikimi veya ciddi diş eti hastalığı durumunda cerrahi tedavi gerekebilir. Diş hekimi, hastanın durumuna bağlı olarak uygun tedavi yöntemini belirlemektedir.

Ne Zaman Diş Taşı Temizliği Yaptırılmalıdır?

Her bireyin ağız sağlığı durumu farklı olduğundan diş taşı temizleme zamanı ve sıklığı kişiye özel olarak değişebilir. Diş taşı temizliği için ideal zamanlamayı bilmek ağız sağlığınızı korumanın önemli bir parçasıdır:

Düzenli kontroller: Genel olarak yılda en az bir kez diş hekimi kontrolü ve diş taşı temizliği önerilir.
Kişisel faktörler: Diş taşı oluşum hızı kişiden kişiye değişebilir, bu nedenle diş hekiminiz size özel bir program belirleyecektir.
Diş eti hastalığı riski: Diş eti hastalığı riski taşıyan bireylerin daha sık (3-4 ayda bir) temizlik yaptırması gerekebilir.
Belirtilerin varlığı: Diş etlerinde kızarıklık, şişlik, kanama veya diş eti çekilmesi gibi belirtiler fark edildiğinde tartar temizliği yapılmalıdır.
Ağız kokusu: Sürekli ağız kokusu problemi yaşanması durumunda diş taşı temizliği önerilir.
Sigara kullanımı: Sigara kullanan kişilerin daha sık diş taşı temizliği yaptırması gerekebilir.
Sistemik hastalıklar: Diyabet gibi bazı sistemik hastalıkları olan kişilerin daha sık kontrol ve temizlik yaptırması önerilir.

Tartar (Diş Taşı) Oluşumunu Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Diş taşı oluşumunu önlemek için alabileceğiniz birçok etkili önlem vardır:

Düzenli ve doğru diş fırçalama: Dişlerinizi günde en az iki kez, doğru teknikle en az 2 dakika boyunca fırçalayın.
Diş ipi kullanımı: Diş aralarındaki plak ve yiyecek artıklarını temizlemek için günlük diş ipi kullanın.
Uygun diş fırçası seçimi: Kişiye uygun, yumuşak veya orta sertlikte diş fırçası kullanın.
Elektrikli diş fırçası tercihi: Elektrikli diş fırçaları, manuel fırçalara göre plak temizlemede daha etkili olabilir.
Antibakteriyel ağız gargarası: Diş hekiminizin önerdiği bir ağız gargarası, ağızdaki bakteri miktarını azaltabilir.
Sağlıklı beslenme: Şekerli ve nişastalı gıdaların tüketimini sınırlayın, lifli besinler, sebze ve meyve tüketimini artırın.
Yemek sonrası ağzı çalkalama: Yemeklerden sonra ağzınızı suyla çalkalamak plak oluşumunu azaltabilir.
Düzenli diş hekimi kontrolleri: En az altı ayda bir diş hekimi kontrollerine gidin.
Sigara ve alkol tüketimini azaltma: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi diş taşı oluşumunu artırabilir.
Su tüketimi: Bol su içmek ağız kuruluğunu önler ve tükürük akışını destekler.
Florlu diş macunu kullanımı: Florlu diş macunları diş minesini güçlendirerek plak oluşumuna karşı koruma sağlar.
Doğru beslenme zamanlaması: Ara öğünleri azaltmak ve ana öğünlerde şekerli gıdalar tüketmek, dişlerde sürekli asit saldırısını önler.

Çocuklarda Diş Taşı Neden Olur?

Çocuklarda diş taşı oluşumu yetişkinlerdekine benzer nedenlerle gerçekleşir. Ancak bazı özel durumlar söz konusudur.

Çocukların diş fırçalama tekniklerini tam olarak öğrenememiş olmaları, düzenli diş fırçalama alışkanlığının henüz yerleşmemiş olması ve dişlerin tüm yüzeylerini temizleyememesi en önemli nedenler arasındadır.

Ayrıca çocukların şekerli ve nişastalı gıdaları sıkça tüketmesi, ağız hijyenine yeterince önem vermemesi ve diş ipi kullanmaması da diş taşı oluşumunu hızlandırabilir.

Ebeveyn gözetiminde düzenli diş bakımı ve periyodik diş hekimi kontrolleri, çocuklarda diş taşı oluşumunu önlemede büyük önem taşır.

Diş Taşı Alınmazsa Ne Olur?

Diş taşlarının zamanında temizlenmemesi durumunda çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir:

Diş eti hastalıkları: Gingivitis (diş eti iltihabı) ve ilerleyen aşamalarda periodontitis gelişebilir.
Diş eti çekilmesi: Diş etleri dişlerden uzaklaşarak diş köklerini açığa çıkarabilir.
Diş kaybı: İleri vakalarda dişlerde sallanma ve sonuçta diş kaybı yaşanabilir.
Ağız kokusu: Bakterilerin ürettiği uçucu sülfür bileşikleri kötü nefes kokusuna neden olur.
Dişlerde renk değişikliği: Dişler üzerinde sarı veya kahverengi lekeler kalıcı hale gelebilir.
Diş hassasiyeti: Sıcak, soğuk veya tatlı yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet artabilir.
Çürük riski: Diş taşları plak birikimini koruyarak diş çürüklerinin oluşumunu kolaylaştırır.
Çene kemiği kaybı: İleri periodontal hastalık durumlarında çene kemiğinde erime görülebilir.
Sistemik sağlık sorunları: Ağız bakterilerinin kan dolaşımına karışması kalp-damar hastalıkları riskini artırabilir.
Diyabet kontrolünde zorluk: Periodontal hastalıklar, diyabetik hastalarda kan şekeri kontrolünü zorlaştırabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Diş taşı ve nedenleri hakkında diğer merak edilenleri sizin için yanıtladık.

Tartar temizliği sonrası diş taşı neden olur?

Diş taşı temizliği sonrası yeni diş taşı oluşumu, ağız hijyenine yeterince dikkat edilmemesi ve plak birikiminin tekrar başlaması nedeniyle gerçekleşir.

Temizlik sonrası düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı ile yeni diş taşı oluşumu geciktirilebilir veya azaltılabilir.

Diş taşı faydalı mı?

Hayır, diş taşı faydalı değildir.

Diş taşı, ağız içi bakterilerin çoğalmasına, diş eti hastalıklarına ve diş çürüklerine yol açan zararlı bir birikimdir. Diş taşının hiçbir bilinen faydası yoktur ve düzenli olarak temizlenmesi gerekir.

Diş taşı sızı yapar mı?

Evet, diş taşı sızı ve ağrıya neden olabilir.

Diş taşı birikimi, diş etlerinde iltihaplanmaya yol açarak hassasiyet, şişlik ve ağrı oluşturabilir. Özellikle diş fırçalama, diş ipi kullanma veya belirli yiyecekleri tüketme sırasında sızı hissedilebilir.

Diş taşı temizliği acı verir mi?

Hayır, diş taşı temizliği genellikle acı vermez.

Ancak işlem sırasında bazı kişilerde minimal diş eti hassasiyeti veya rahatsızlık hissi olabilir. Bu hassasiyet genellikle geçicidir ve işlemden sonraki birkaç gün içinde azalır.

Diş taşı hangi renktir?

Diş taşı başlangıçta genellikle beyaz veya krem rengindedir, ancak zamanla rengi değişebilir.

Diş taşının rengi şu şekilde değişebilir:

Krem veya beyaz diş taşı: Yeni oluşan diş taşı
Sarı diş taşı: Plak birikiminin ilk mineralleşme aşaması
Kahverengi diş taşı: Daha uzun süre ağızda kalan diş taşı
Koyu kahverengi ve siyah diş taşı: Sigara kullanımı veya renkli içeceklerin (çay, kahve, kırmızı şarap) etkisiyle koyulaşan eski diş taşı

Diş taşı ağız kokusu yapar mı?

Evet, diş taşı ağız kokusuna neden olabilir.

Diş taşı birikimi, ağız içindeki bakterilerin artmasına ve kötü bir nefes kokusuna yol açabilir. Diş taşının üzerinde ve etrafında biriken bakteriler, protein içeren yiyecek artıklarını parçalarken uçucu sülfür bileşikleri üretir. Bu bileşikler, karakteristik kötü ağız kokusuna (halitosis) neden olur.

Diş temizletmek dişe zarar verir mi?

Hayır, profesyonel diş taşı temizliği dişlere zarar vermez.

Diş taşı temizliği zararlı değildir. Aslında, düzenli diş taşı temizliği ağız sağlığınızı korumaya yardımcı olan önemli bir adımdır. Bu işlem, eğitimli diş hekimleri tarafından özel aletler kullanılarak hassas bir şekilde gerçekleştirilir.

Diş taşı temizliği dişi inceltir mi?

Hayır, diş taşı temizliği dişi inceltmez.

Diş taşı temizliği dişi inceltmez. Diş taşı, diş minesinin üzerinde bulunur ve dişin yapısal bütünlüğünü etkilemez.

Evde diş taşı temizlenir mi?

Evet, ancak evde diş taşı temizliği önerilmemektedir.

Profesyonel diş taşı temizliği, diş hekimlerinin deneyimi ve özel ekipmanlar kullanılarak yapılan bir işlemdir. Doktora gitmeden diş taşı temizliği genellikle yetersiz kalır ve diş yüzeyine zarar verme riski taşır. Bu nedenle evde yapılan işlemler yerine profesyonel diş hekimi ziyareti önerilir.

Diş taşı tekrar çıkar mı?

Evet, diş taşı temizlendikten sonra tekrar oluşabilir.

Diş taşı temizliği sonrasında yeni plak birikimi başlar ve düzenli ağız bakımı yapılmazsa bu plak tekrar mineralize olarak diş taşına dönüşebilir. Diş taşı oluşum hızı kişiden kişiye değişebilir. Genetik faktörler, sigara kullanımı, ağız hijyeni alışkanlıkları, beslenme şekli ve bazı sistemik hastalıklar diş taşı oluşum hızını etkileyebilir.

Diş taşı fırçalama ile geçer mi?

Hayır, oluşmuş diş taşı sadece fırçalama ile geçmez.

Diş taşı oluşmuş ise diş taşı temizliğini profesyonel bir diş hekiminin yapması en etkili ve güvenli yöntemdir. Diş taşı, mineralize olmuş sert bir yapıdır ve normal diş fırçası veya diş ipiyle temizlenemez.

Diş taşı temizliği sonrası oluşan boşluk normal midir?

Diş taşı temizliği sonrası dişler arasında boşluk hissi oluşabilir, ancak bu genellikle gerçek bir boşluk değildir.

Bu boşluk hissi genellikle geçicidir ve diş etlerinin iyileşmesiyle azalır. Eğer rahatsızlık verici bir durum oluşursa diş hekiminizle görüşerek uygun tedavi seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.